مقدمه
با همه‌ی هیاهویی که درمورد هوش‌مصنوعی، ربات‌ها، ماشین‌های خودران و غیره وجود دارد؛ می‌توان به‌راحتی فرض کرد که هوش مصنوعی بر زندگی روزمره‌ی ما تأثیر می‌گذارد. هوش‌مصنوعی به‌سرعت راه خود را به زندگی روزمره‌ی ما باز کرده است. طبق مطالعات انجام‌شده، هوش مصنوعی قرار نیست رشدش را متوقف کند و هر سال به‌شکل چشمگیری گسترش می‌یابد. اما این تکنولوژی جدید چه خطراتی را به همراه دارد؟ بسیاری از محققان و اندیشمندان در مورد خطرات هوش مصنوعی در آینده هشدار داده‌اند. همان‌طور که AI می‌تواند آینده را بسازد می‌تواند آن را از بین ببرد. در این مقاله در مورد خطرات هوش مصنوعی، مزایا و معایب آن صحبت می‌کنیم؛ پس با ما همراه باشید.
فواید و مضرات هوش مصنوعی
در ابتدا به مزایا و معایب هوش مصنوعی می‌پردازیم:
فواید هوش مصنوعی
در ادامه مزایای این تکنولوژی پیشرفته را بررسی می‌کنیم:
- کاهش خطای انسانی: از بزرگ‌ترین مزیت‌های هوش مصنوعی کاهش چشمگیر خطاها و افزایش دقت است.
- دسترسی 24 ساعته: مطالعات انسان‌ها برای ایجاد تعادل میان زندگی کاری و شخصی خود به استراحت نیاز دارند؛ اما هوش مصنوعی می‌تواند بدون وقفه، بی‌پایان کار کند.
- دستیار دیجیتال: تقریباً همه‌ی سازمان‌های بزرگ این روزها از دستیارهای دیجیتال برای تعامل با مشتریان خود استفاده میکنند که به‌طور چشمگیری نیاز به منابع انسانی را به حداقل می‌رساند.
- اختراعات جدید: هوش مصنوعی در همه‌ی حوزه‌ها به خلق ابزارهای جدید برای حل مشکلات پیچیده کمک کرده است.
- تصمیمات بی‌طرفانه: انسان‌ها، خواه و ناخواه، با احساسات هدایت می‌شوند؛ اما هوش مصنوعی عاری از احساسات و در رویکرد خود بسیار کاربردی و منطقی است.
معایب هوش مصنوعی
پس از بررسی مزایای هوش‌مصنوعی بهتر است با معایب این حوزه نیز آشنا شوید:
- هزینه‌های بالا: توانایی ایجاد ماشینی که بتواند هوش انسان را شبیه‌سازی کند، کار کوچکی نیست. این کار به زمان و منابع زیادی نیاز دارد و می‌تواند هزینه‌ی زیادی را در بر داشته باشد.
- از بین رفتن خلاقیت: هوش مصنوعی قادر است در طول زمان با داده‌هایی که از قبل دریافت کرده است و تجربیات گذشته‌ی خود یاد بگیرد، اما نمی‌تواند در رویکرد خود خلاق باشد.
- افزایش بیکاری: با پیشرفت هوش مصنوعی به تدریج، تعدادی از کارهای تکراری با هوش مصنوعی جایگزین می‌شود. کاهش نیاز به حضور انسان بسیاری از فرصت‌های شغلی را از بین می‌برد!
- انسان‌ها تنبل می‌شوند: هوش مصنوعی اکثر کارهای خسته‌کننده و تکراری را خودکار می‌کند؛ بنابراین دیگر لازم نیست همه چیز را به‌خاطر بسپاریم یا معماها را حل کنیم!
- حذف اخلاق: اخلاق ویژگی مهم انسانی است که گنجاندن آن در هوش مصنوعی دشوار است.
اخبار روز: مسعود پزشکیان: تاسیس مرکز هوش مصنوعی در دستور کار دولت ما خواهد بود!
هوش مصنوعی خطرناک است؟
بسیاری از افراد مشهور و محققان در مورد خطرات بالقوه هوش مصنوعی هشدارهای زیادی داده‌اند. البته چیزی که در حال حاضر از کاربردهای AI مشاهده می‌کنید، تماماً بدون خطر و مفید هستند اما با پیشرفت لحظه به لحظه این سیستم‌ها، نگرانی کاربران افزایش یافته است. این نگرانی‌ها حتی شامل از بین رفتن نوع بشر و جایگزینی آن با انسان‌ها است! محققان در مورد اینکه کدام یک از خطرات هوش مصنوعی می‌تواند از بالقوه به بالفعل تبدیل شود، اختلافات زیادی دارند. اما تقریباً تمامی افراد بر امکان وقوع اتفاقات ناخوشایند در آینده هشدار داده‌اند:
ایلان ماسک درباره‌ی خطر هوش مصنوعی می‌گوید:
“من واقعا به قله هوش مصنوعی نزدیک هستم و این موضوع من را می‌ترساند. توانایی هوش مصنوعی بسیار بیشتر از چیزی است که تقریبا هرکسی درباره آن می‌داند و این میزان توانایی روز به روز در حال بهبود و تقویت است.”
بیل گیتس، یکی از بنیان‌گذاران مایکروسافت به پتانسیل هوش مصنوعی معتقد است و اغلب روی این موضوع تأکید می‌کند که مدل‌هایی مانند ChatGPT مهم‌ترین پیشرفت فناوری از زمان ظهور رایانه‌های شخصی هستند. اما او همچنین اشاره می‌کند که:« ظهور هوش مصنوعی می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند رواج دیپ‌فیک، الگوریتم‌های غیرمنصفانه و تقلب در مدارس شود! اما مشکلات ناشی از این فناوری قابل حل هستند.»
خطرات هوش مصنوعی
این فناوری روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شود و همین پیشرفت می‌تواند منجر به بروز خطرات مختلفی می‌شود. منظور از خطرات هوش مصنوعی، بیشتر خطراتی است که در آینده احتمالاً با آن مواجه خواهیم شد. اما هوش مصنوعی چه خطراتی دارد؟ در ادامه به بررسی خطرات این تکنولوژی در آینده نزدیک می‌پردازیم:
جایگزین بسیاری از مشاغل
اتوماسیون یا خودکارسازی از جمله مهم‌ترین خطرات هوش مصنوعی برای شغل‌های مختلف است. از کارخانه‌ها تا اتومبیل‌های خودکار! مساله این است که برای بسیاری از کارهای مختلف، سیستم‌های هوش مصنوعی نسبت به انسان‌ها عملکرد بهتری دارند و در بسیاری از موارد ارزان‌تر، دقیق‌تر و کارآمدتر از انسان‌ها عمل میکنند. از طرف دیگر، وقتی که هوش مصنوعی بسیاری از شغل‌ها را تصرف کند، بخش بزرگی از کارگران که شغل خود را از دست داده‌اند به دلیل فقدان تخصص موردنیاز یا عدم وجود اعتبارات قادر به پیدا کردن شغل جدیدی نخواهند بود.
البته باید توجه داشت که هوش مصنوعی و موارد مرتبط با آن شغل‌های فراوانی هم به طور مستقیم ایجاد خواهند کرد. بسیاری از کارشناسان ایجاد شغل توسط هوش مصنوعی را بیش از میزان جایگزینی آن می‌دانند! افزایش توانمندی‌ها، تطبیق خود و کسب مهارت‌های جدید به افراد کمک می‌کند تا در موقعیت‌های شغلی دیگر فعالیت کنند. کارگران و کارمندانی که توانمندی پایینی دارند باید این مورد را جدی بگیرند، تا در آینده کار خود را از دست ندهند!
کاهش امنیت و حریم خصوصی
همان‌طور که هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان یک ناجی در مسائل امنیتی عمل کند، می‌تواند خطرات این حوزه را هم پیچیده‌تر کند. با توجه به اینکه هوش مصنوعی در اختیار هکرها و عوامل مخرب قرار دارد، حملات و معضلات امنیتی هم پیچیده‌تر و سخت‌تر خواهد شد. از طرفی با توجه به استفاده از هوش مصنوعی در بخش‌های مخرب، تامین امنیت سیستم‌های مختلف هزینه‌های بیشتری خواهد داشت و می‌تواند مشکلاتی را برای افراد ایجاد کند.
در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها برای به دست آوردن داده‌های لازم برای سیستم‌های خود، از اطلاعات افراد استفاده میکنند. حتی بسیاری از نرم‌افزارهای و سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی به منظور جمع‌آوری داده ایجاد شده‌اند که این می‌تواند بسیار حریم خصوصی افراد را تحت تاثیر قرار دهد.
تکنولوژی‌های تشخیص چهره از دیگر نگرانی مردم است. گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی از نیروهای پلیس در کشورهای مختلف برای شناسایی مجرمان تحت تعقیب یا افراد مشکوک از عینک‌های هوشمند مجهز به نرم‌افزار تشخیص چهره استفاده میکنند. چنین تکنولوژی‌هایی می‌توانند منجر به گسترش رژیم‌های استبدادی شوند یا اینکه افراد یا گروه‌هایی با اهداف بدخواهانه از آن‌ها سوءاستفاده کنند!
دیپ فیک و اخبار جعلی
قطعا تاکنون چند نمونه‌ی متفاوت از جعل عمیق یا Deepfake مشاهده کرده‌اید. این تکنولوژی می‌تواند صدا، تصویر و حرکات یک فرد را به صورت کامل تقلید کند و به نمایش دربیاورد. این تکنولوژی با پیشرفت‌های آینده می‌تواند اعتماد به هر ویدیو یا صوتی را به صورت کلی از بین ببرد.
شما دیگر نمی‌دانید که کدام ویدیو واقعی یا کدام صوت حقیقی است و تشخیص حقیقت هم بسیار سخت خواهد بود. به این صورت اعتماد در زمینه‌های مختلف به افراد متفاوت از بین خواهد رفت و در نتیجه مشکلات اجتماعی بسیار زیادی ایجاد خواهد شد.
تکنولوژی دیپ‌فیک روزبه‌روز پیشرفته‌تر می‌شود و تشخیص جعلی بودن ویدیوهای مبتنی بر آن دشوارتر. برخی کلاه‌برداران با استفاده از تصویر پروفایل افراد در شبکه‌های اجتماعی، با ساخت ویدیوهای جعلی، از آن‌ها باج دریافت میکنند! علاوه بر این، باید به استفاده از هوش مصنوعی برای ویرایش تصاویر و شبیه‌سازی صدا هم اشاره کنیم که می‌توانند تأثیر زیادی بر جامعه بگذارد. در نتیجه باید عوارض استفاده از دیپ فیک را هم به عنوان یکی از مضرات هوش مصنوعی در نظر گرفت.
مطالعه بیشتر: قوانین محافظت از کودکان در برابر خطرات هوش مصنوعی!
خطرات هوش مصنوعی در پزشکی
امروزه هوش مصنوعی در بسیاری از صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و عملا هیچ محدودیتی در استفاده از آن وجود ندارد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در صنعت پزشکی و برای مراقبت از بیماران مختلف است. هوش مصنوعی می‌تواند به طور گسترده‌ای برای مراقبت و نظارت دقیق‌تر روی بیماران استفاده و عملکردی بسیار بهتر از نیروهای انسانی را در این زمینه ارائه دهد. با این حال نباید فراموش کرد که یکی از مهم‌ترین خطرات هوش مصنوعی خطراتی در همین حوزه خواهد بود.
با توجه به آزمایش‌های انجام شده، هوش مصنوعی ممکن است تبعیض‌هایی را بین گروه‌های متفاوتی از بیماران به عمل بیاورد. به‌عنوان‌مثال طبق نتیجه‌گیری هوش مصنوعی، افراد سیاه‌پوست در زمان ابتلا به نوع خاصی از سرطان کمتر نیازمند مراقبت‌های بهداشتی و پرستاری هستند! این طرز فکر نوعی تبعیض و نژادپرستی به شمار می‌آید. حال اگر هوش مصنوعی مسئولیت مراقبت از بیماران مبتلا به این نوع سرطان باشد، ممکن است با توجه به داده‌های موجود چنین تبعیض‌هایی را ایجاد کند. این یک خطر بزرگ در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به شمار می‌آید.
هوش مصنوعی و سلاح‌های خود مختار
سلاح‌های خودمختار (سلاح‌هایی که به جای انسان‌ها توسط سیستم‌های هوش مصنوعی کنترل می‌شوند) مدت‌هاست که انجام وظیفه میکنند. اما می‌توانند به عنوان یکی از خطرات هوش مصنوعی برای انسان به شمار بیایند.
نیروهای نظامی کشورهای مختلف در حال حاضر به سلاح‌های مبتنی بر هوش مصنوعی یا سلاح‌هایی که تا حدی به این سیستم‌ها متکی هستند، دسترسی دارند. به عنوان مثال می‌توانیم به پهپادهای نظامی اشاره کنیم که مثلا با بهره‌گیری از سیستم‌های تشخیص چهره می‌توانند یک فرد را با دقت زیادی ردیابی کنند. اما نمی‌توان به هوش مصنوعی اجازه داد که بدون دخالت انسان در مورد مرگ و زندگی تصمیم‌گیری کنند! چنین قابلیت‌هایی می‌توانند تبعات فاجعه‌باری به همراه داشته باشند.
نابودی بشریت با هوش مصنوعی!
یکی از مهم‌ترین خطرات هوش مصنوعی که از سال‌های اخیر همواره مطرح می‌شد و هنوز هم پاسخ دقیقی برای آن وجود ندارد؛ خطر نابودی بشر توسط هوش مصنوعی است. به عقیده بسیاری از افراد ممکن است روزی برسد که هوش مصنوعی باعث نابودی بشریت شود و به عللی کاملا منطقی تصمیم بگیرد که نسل بشر را منقرض کند. از نظر آن‌ها این مسئله می‌تواند مهم‌ترین خطری باشد که هوش مصنوعی برای انسآن‌ها خواهد داشت.
مقاله در مورد خطرات هوش مصنوعی
اگر به مطالعه علاقه دارید و دوست دارید بیشتر از خطرات هوش مصنوعی بدانید، مقالات تخصصی زیر را به شما پیشنهاد می‌کنم:
- Is Artificial Intelligence dangerous? 6 AI risks everyone should know about
- The potential dangers of artificial intelligence for radiology and radiologists
- Artificial intelligence as a positive and negative factor in global risk
- The real risks of artificial intelligence
شما عزیزان علاوه بر مقاله‌های بالا، می‌توانید جدیدترین مقالات هوش مصنوعی را در سایت ایرانتک بخوانید! ایرانتک رسانه‌ای فعال در زمینه‌ی هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های جدید است. برای اطلاع از جدیدترین اخبار فناوری به این سایت سر بزنید.
سخن پایانی
همان‌طور که در این مقاله مطالعه کردید، بسیاری از خطرات هوش مصنوعی اجتناب ناپذیر هستند. در اکثر اوقات این خطرات بر اساس مقاصد افرادی که این سیستم‌ها را توسعه می‌دهند، به وجود می‌آید. با این وجود بسیاری از محققین مزایای هوش مصنوعی را بسیار بیشتر و مهمتر از خطرات آن عنوان کرده‌اند. AI توانایی زیادی در اتوماسیون کردن کارها و پیشبرد اهداف بشر دارد و می‌تواند نقش عظیمی در پیشرفت‌های آینده بازی کند. برای تصمیمات بهتر و آینده روشن‌تر، بهتراست واقع‌بینانه به این قضیه نگاه کنیم تا به دام خطرات نیفتیم.
در این مقاله به طور جامع در مورد مزایا، معایب و خطرات هوش مصنوعی صحبت کردیم. امید است این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد. شما عزیزان می‌توانید نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را در قسمت دیدگاه‌ها با ما به اشتراک بگذارید.